Antrenman periyodizasyonu, planlama sürecinde kullanılabilecek ve birbiriyle ilişkili farklı seviyelerden oluşan ve döngüler içeren hiyerarşik bir yapı ile temsil edilebilir.
Periyodizasyon sürecinin her seviyesi, sporcu veya takımın hedefleri esas alınarak planlanmalıdır. Bu seviyeler, en geniş kapsamda hedef olarak belirlenen müsabakadan başlar ve haftalık döngülere, en son birim antrenmanlara kadar geriye doğru planlanır.
Bu seviyeler -veya döngüler- 7 altbaşlık altında incelenebilir.
Antrenman programında döngüler
Bu altbaşlıklardan en uzun süreli olanı, genellikle Olimpik müsabakalar için 2-4 yıllık döngüler halinde planlanır.
Bu yapı, sporcuların en uzun süreli antrenman hedeflerini temel alır. Ve tek bir döngü olarak değil, her yıl -veya sezon, geçiş dönemleri de içeren ve yılları kapsayan bir süreç olarak tasarlanır.
Yıllık planlar, sezondanki müsabakalara bağlı olarak 1 veya daha fazla makro-döngüleri (macrocycles) içeren yapılardır.
Bu makro-döngüler üç evreden oluşmalıdır: hazırlık, müsabaka ve geçiş.
Hazırlık evresi, genel ve özel hazırlık evreleri olarak ikiye ayrılır.
Genel hazırlık evresinde, genel fiziksel özellikler geliştirilir ve özel hazırlık evresi için temel oluşturulur.
Özel hazırlık evresi, branşa özgü hareket ve tekniki yeterliliklerin sağlandığı, temellerini genel hazırlık evresinden alması gereken ve branşın gerektirdiği tüm sportif becerilerin daha yoğun olarak çalışıldığı dönemi ifade eder.
Müsabaka evresi, fizyolojik ve spora özgü yeterliliklerin ve becerilerin en yoğun noktaya ulaştığı aralığı temsil eder. Müsabaka döneminde, sezon boyunca uygulanan ve antrenman yoğunluğunun ve sıklığının arttığı ve sporcunun performans sınırlarına ulaştığı kısa dönemi kapsar.
Müsabaka evresi de müsabaka öncesi ve hedef müsabaka dönemi olarak iki kısma ayrılabilir.
Müsabaka öncesi dönemin bu şekilde ayrılmasının sebebi özel hazırlık ve müsabaka arasında bir geçiş evresi oluşturma gerekliliğidir.
Son olarak ise yıllık döngüler arasındaki geçişleri kapsayan ve sporcunun uzun süreli olarak maruz kaldığı streslerden kurtulduğu ve bir nevi yenilendiği dönemi kapsayan geçiş evresi bulunur. Dinlenme ve bir sonraki yıllık döngü için fizyolojik ve psikolojik hazırlığı da kapsar.
Hiyerarşik yapılar
| Döngüler | Süre | Açıklama |
|---|---|---|
| Uzun vadeli Antrenman Programı | 2-4 yıl | Bu plan, sporcunun uzun vadeli hedeflerine göre belirlenir. Elit seviyede en yaygını 4 yıllık planlardır. |
| Yıllık Antrenman Programı | Aylardan 1 yıla kadar | Bu plan, sporcunun 1 yıl içinde uygulayacağı antrenmanları kapsar. Genellikle, yıl içinde yapılacak hedef müsabakalara göre 1-3 arasında makro-döngü içerir. Hazırlık, müsabaka ve geçiş dönemini kapsar. |
| Mezo-döngüler | 2-6 hafta | Bu orta vadeli plan, bir antrenman serisi olarak ifade edilebilir. Genellikle, 1 aylık döngüleri içerir. Döngü süresine bağlı olmaksızın mikro-döngüler ile birlikte bir yapı oluşturur. |
| Mikro-döngüler | Günlerden 2 haftaya kadar | Bu planlar, genellikle 1 haftalık döngüleri içerir. |
| Günlük Döngüler | 1 gün | Bu plan, mikro-döngülerin içerdiği, planlanan her antrenman gününü kapsar. |
| Birim Antrenman | Dakikalardan saatlere kadar | Bu plan, bireysel veya grup halinde uygulanabilecek şekilde programdaki her bir antrenmanı içerir. |
Periyodizasyon döngülerinde yer alan bir sonraki hiyerarşik yapı ise mezo-döngülerdir. Daha kısa sürelerdeki antrenman döngülerini kapsar.
Genellikle bir antrenman serisi olarak tasarlanır ve makro-döngülerin merkezi yapısını oluşturur.
Mezo-döngüler genellikle 2-6 arasında mikro-döngüler içerir ve bu mikro-döngüler ise sonraki hiyerarşik yapıdır.
Mikro-döngüler, sporcunun antrenman birimlerini içeren günler halinde tasarlanır.
Bu şekilde birbiri içinde 2-4 yıllık planlardan birim antrenmanlara kadar sporcuya özgü bir düzen tasarlanır ve antrenmanlar belirlenir.
Daha detaylı bilgi için Developing Power kitabı incelenebilir.
İlginizi çekebilir: Periyodizasyon: Antrenman Programı İçin En Kapsamlı İlke