Her zaman olduğu gibi insan kalbini bir pompa olarak tasvir edebilir ve nabız değerlerini ise dakikadaki kalp atım hızı olarak ele alabiliriz. Bir pompanın işlevini artırmak içinse ya bir atımda vücuda gönderdiği kan miktarını ya da dakikadaki atım sayısını artırmamız gerekir.
Çünkü vücut dokularına yeterli oksijenin sağlanması gerekir.
Sporcularda gözlemlenen ve daha verimli olan bir atımda kalbin vücuda gönderdiği kan miktarını artırmaktır.
Bir pompayı ele aldığınızda değerlendirme kriterimiz genellikle litre/saat olabilir. Kardiyovasküler sistem ele alındığında da oksijenin taşıma kapasitesi değerli bir kriter olarak ele alınabilir. Bunun bir örneği ise oksijen tüketim kapasitesi -MaxVo2, ml/dk/kg- değerleridir.
Maksimum ve Minimum Nabız Değerleri
Antrenman yaptıkça, kaslara daha fazla kan ve daha fazla oksijen sağlamak için kalp verimliliği artacaktır. Aralarında neredeyse doğrusal bir ilişki vardır.
Üst sınır olarak maksimum nabız
İnsan kalbinin, kalbin yapısını bozmayacak bir şekilde tasarlanmış gibi gözüken üst sınırları vardır. Kalp atımı bir noktadan sonra -bu nokta 180 nabızın üzerinde oldukça belirginleşir çünkü kalp saniyede 3 kere kasılıp gevşemeye başlar ve neredeyse mekanik bir hal alır- farklılaşmalarını da kaybeder ve mekanikleşir.
Yaşa bağlı olarak düşse de nabız 150 ila 200 arasında değişir. Ve bazı formüllerle ortalama bir doğrulukta hesaplanabilir;
220 – Yaş
205.8 – 0.685 * Yaş (Erkekler için)
206 – 0.88 * Yaş (Kadınlar için)
İlk formül sedanter bireyler için, diğer formüller atletler için daha uygundur. Yine de doğru değerlerden sapma yüzdeleri oldukça yüksektir.
Bu nedenle maksimum oksijen tüketimi testlerinde kademeli egzersizler ile maksimum nabzın ölçümleri daha doğru sonuçlar verir. Maksimum oksijen tüketimi ile ilgili Max VO2 Testi Nedir? Nasıl Yapılır? Nelere Dikkat Edilmeli? yazısını inceleyin.
Alt sınır olarak dinlenim nabzı
Dinlenim nabzı, antrenmanlı sporcular ile hareketsiz bireyler arasındaki en belirgin farklardan biridir.
Antrenmanlı sporcuların dinlenim nabızları her zaman daha düşüktür çünkü kalp fonksiyonlarını daha verimli yerine getirir. Antrenmanlı sporcularda dinlenim nabzı çoğu durumda 50’nin altındadır.
Hareketsiz yaşam süren bireylerin dinlenim nabızları 60’ın, çoğu durumda da 70’in üzerindedir. Ancak kalp konusunda bireyler arasında farklılıklar oldukça yaygındır.
Antrenmanlı sporcularda bir vuruşta kalbin pompaladığı kan hacmi daha fazla olduğu için daha düşük dinlenim nabızlarında dokuları besleyebilirler.
Bu nedenle metabolizma için gerekli kan akışını çok daha kolay sağlayabilirler ve antrenmanlı bireylerin de gün boyunca zinde ve enerjik hissetmelerini sağlar.