Çevre şartlarının egzersiz performansı üzerinde etkili olduğu spor bilimlerinde kesinlik kazanmış durumda. Ancak bu etkilerin pozitif veya negatif olarak değerlendirilmesi spor branşından egzersiz süresine kadar farklılaşıyor.
Koşu performansı üzerindeki etkileri ise mesafeye bağlı olarak değişiyor.
Dayanıklılık performansı üzerinde sıcak çevre şartları negatif bir etki gösterirken, kısa mesafeli yüklenmeleri içeren sprint performansı üzerinde sıcak çevre şartları pozitif bir etki yaratıyor.1
Bu etkinin, kasın sıcaklığındaki artıştan kaynaklandığı, sıcak çevre şartlarında kasın kasılabilme özelliğindeki artış ile patlayıcı kuvvet gerektiren hareketlerin daha verimli uygulanabileceği sonucuna ulaşılabilir.2
IAAF’ın yaptığı 7 Dünya Şampiyonası sonuçları (1999-2011) analiz edilerek yapılan bir çalışmada dayanıklılık yarışlarındaki (5000m, 1000m ve maraton yarışları) ilk 10 sporcu ile sprint yarışlarındaki (100m ve 200m) ilk 6 sporcu değerlendirmeye alınarak sıcaklığın egzersiz performansı üzerindeki etkileri değerlendirilmiş.3
Araştırmacılar, 25° C hava sıcaklığından daha düşük şartlarda yapılan yarışlarda dayanıklılık sporcularının %2 daha iyi performans ile yarışları tamamladığı sonucuna ulaşmışlar.
Ayrıca maraton koşucularının 25° C üzerindeki sıcaklıkta yapılan yarışlarda, erkeklerde %3.1, kadınlarda %2.7 bir performans kaybına uğradıkları sonucu paylaşılmış. Buna karşılık ise sprint performanslarında -yine 25° C üzerindeki sıcaklıkta yapılan yarışlarda- atletlerin %2 daha iyi performans gösterdikleri sonucuna ulaşmışlar.
Başka bir çalışmada ise 2001 ile 2010 yılları arasında yapılan üç Avrupa (Paris, Londra ve Berlin) ve üç Amerika (Boston, Chicago ve New York) müsabakaları ele alınmış ve toplamda 2 milyona yakın sporcunun performansları karşılaştırılmış. Bu çalışmayı yapan araştırmacılara göre performans üzerinde en fazla etkiye sahip çevresel faktör: sıcaklık. Sıcaklıktaki artış ile performans düşüşü ilişkilendirilmiştir.4
Egzersiz performansındaki düşüşü, çevresel şartlara ek olarak etkileyen birçok faktör daha bulunur. Egzersize bağlı sıcaklık stresinin su kaybı sonucunda ortaya çıkması -veya tam tersi koşullar, merkezi sinir sisteminden iskelet kaslarına kadar fizyolojik süreçleri farklı olarak etkileyebilir ve bu da performans üzerinde farklı mekanizmalar veya süreçler aracılığıyla pozitif veya negatif etki gösterebilir.
İlginizi çekebilir: Egzersiz ve Sıcaklık Mekanizmaları: Nasıl Hissediyoruz?
Kaynaklar
1) Alonso, J. M., & Santos, J. (2019). Athletics: Track and Field in the Heat. In Heat Stress in Sport and Exercise (pp. 235-243). Springer, Cham.
2) Racinais, S., & Oksa, J. (2010). Temperature and neuromuscular function. Scandinavian journal of medicine & science in sports, 20, 1-18.
3) Guy, J. H., Deakin, G. B., Edwards, A. M., Miller, C. M., & Pyne, D. B. (2015). Adaptation to hot environmental conditions: an exploration of the performance basis, procedures and future directions to optimise opportunities for elite athletes. Sports medicine, 45(3), 303-311.
4) El Helou, N., Tafflet, M., Berthelot, G., Tolaini, J., Marc, A., Guillaume, M., … & Toussaint, J. F. (2012). Impact of environmental parameters on marathon running performance. PloS one, 7(5), e37407.